06.09.98:
00.10
STADSARCHIEF
NAARDEN: CRIMINELE ROL
Criminele Rol van het rechtsgebied van Naarden, dat ook
omvatte de dorpen Huizen, Blaricum, Laren, Bussum , Hilversum en 's-Graveland.
TUSSEN VECHT EN EEM 3e jaargang nr 1, febr. 1985 :
Criminaliteit en strafrechtpleging
OAN 3054 Naarden
Criminele Rol verdeeld in fiches
--------------------------------------------------------------------------
OAN 3054 fiche 26.11.1764 - 02.07.1768 (akten met
afwijkende data)
01.03.1716 Jaap Schaap seijt dat hij honderd agter t
huijs van ... geluyt hoorde aan de boom van ...
1724
20.04.1726 Crimineel over manslag jegens ten ten laste
van Cornelis Sijmensz van Houten, alias Kees de Bakker uit Hilversum
__________________________________________________________________________
OAN 3042 Naarden
Criminele Rol verdeeld in fiches.
--------------------------------------------------------------------------
OAN 3042 fiche 25.10.1717 - 07.12.1718
13.07.1718
Alsoo Johanna Vlugh (over?) tijd wegens haer onkuijs en
het (ongeregeld ?) leven .... van Schout Burg. en Schepenen op den 27 maij 1716
door de gereghtsbode gelast is dese Stad ..... binnen 24 uur metter
woon...... sonder oyt daer weder te
mogen comen op poene van gestraft te worden soo als na ..... behoren ende deselve haer met .... haer
woonplaats te ...... ende huysinge genaemt de leste stuyver ...... buyten dese
Stad en met ....... verbot op den 4 July
...... door de gereghtsbode uytter name als
boven gedaen, aldaer te blijven (spot....?) alle .... metter voorz .... waer over sij op
...woordig haer offi.... Tennagel is
geappro.... en op de Stadhuijse alhier gedetineert, t'welk saken sijn die in
een land van justitie niet en kunnen werden geleden, maar andere ten exempel
strafbaar
Soo is dat Schepenen dezer Stad Naarden gehoort deze
mondelinge ....... van de heer Gerardus
Ganseb genaamt Tennagel Schout dezer Stede en Stasdhiouder van Goyland uyter
name van wegen de wel edeler heere Mr. Pieter Anthony de Huybert heere van
Cruyningen Rilland Mr. Drost van Muyden, bailliuw van Goyland ...... officier
van Weesp, Weespercarspel, Hoogbijlemer tegen de voorz gedetineerde gedaan
inhoudende datte selve Johanna Vlugh ter sekere voorz binnen ...... met de
roede soude worden gegeseld voorts voor altoos gebannen uyt Naarden en Goyland
sonder oyt daer weder in te mogen comen op poene van swaarder straffe,
mitsgaders gecond.... in de ..... van justitie, voorts gelet op t'geen het
..... was doende reght in de name en van wegen de hoge overreght de heren
Staten van Holland en Westvriesland, de voorn Johanna Vlugh ter sake voorz
hebben gebannen gelijck sij gebannen wordt mitsgaders voor altoos uyt Naarden
en Goyland sonder oyt daer weder in te mogen comen op poene van swaerder
straffe, ( verordineert? haer oock in de costen in miss van justitie, actum 13
July 1718
Wij onderschr Schepenen verclaaren .......
Elbert Klaasz, Harmanus Dokser
__________________________________________________________________________
Criminele Rol 3042
01.08.1718
s'Heren Reght gehouden 1 augustus 1718
Dirk Jansz geboortig van Huysen en jegenwoordig
gedetineert alhier
Den eiss. seggen dat de gedetineerde sich niet en heeft
ontsien omtrent twee jaren geleden in geselschap van Cornelis Matez *, de knegt
van Sijmen Bronkhorst, en nog een persoon (soo hij gedet. segt) hem onbekent
van de plaats en Werff van de Heer Arnoud Hinlopen, genaamt Overnes, gelegen
aan de Vegt te steelen een groot partije linnen t'geene aldaar te bleken was
gelegt, em t'selve benevens een Vijzel (toebehorende Jan van der Hoet) die hij
gedetineerde segt van een van de drie bovengenoemde personen ontfangen te
hebben in een sak op het paard van sijn Meester vandaar heeft vervoert, ende
medegenomen; dat wijders den gedetineerde omtrent een jaar geleden bij den smit
over de klapbrug tot s'Graveland (met
hulp van Gerrit van Loenen
(die hij gedetineerde segt sekere val ofte venster
opengebroken te hebben)
heeft gestolen enig nat linnen, staande in de Smits
Winkel in een mande, mitsgaders een kopere ketel en braadpan, en deselve ketel
een pan tot Weesp aan Jan Biber heeft verkogt. Dat wijders de gede en
gedetineerde omtrent een maand geleden tot Huysen uijt de Cuijp van Jan Comin
heeft gestolen vier pinkehuyden, en deselve met een paard t'geen van de
gemeente haalde vervoert naar Baren en aldaar verkogt voor f 3 Gl. en enige
stuyvers; dat de gedetineerde al verder in de herfst des voorleden jaars tot
Minnekendam in de Herberg genaamt het vergulde vat heeft gestolen een tin pintje;
en wijders aldaar heeft losgebroken een schuyt gesloten leggende, en daar mede
overvarende uijt een viskaas heeft gestolen de visch die daar in was, hebbende
nog kors daar na tot Züürwoude uijt een schuyt aldaar leggende medegestolen een
vaatje met pekelharingh; wijders gekoght te hebben van Gerrit van Loenen drie kopere ketels een
vijzel en twee ponds gewigt, welke door gem. Gerrit van Loenen (soo hij
gedetineerde segt) gestolen te sijn tot Amersfoort, bij één van desselfs
vrienden; sijnde de voorz goederen door hem gedetineerde in een sak op een
paard t'geen van de Goijsche Gemeente (buijten kennis van den Eygenaar) heeft
gehaalt, gebragt tot Emenes, en aldaar verkogt; en laastelijk omtrent twee
jaren geleden uijt de thuyn van Jacob Brantsz tot Huysen gestolen te hebben
enige appels en peeren, alle t'welke den gedetineerde buijts sijn van de ijzer
heeft geconfesseert, beleden, en saken sijn die in een land van justitie niet
en kunnen werden geleden, maar andere ten exempel ten swaarte behoren gestraft;
deshalven concludt, de eiss. in den name
als boven dat den gedetineerde in sake hiervoren gemelt sal werden gebragt ter
plaatse alwaar men gewoon is Criminele justitie te doen en aldaar met de Coorde
gestraft te werden, dat er de dood op volgt; met confiscatie van sijne goederen
en gecondt. in de kostren en missie justitie.
Alsoo Dirk Jansz geboortig van Huijsen oud omtrent 31
Jaren jegenwoordig gedetineerde op den Stadhuijze alhier buijten pijne en
banden van ijzer de Ed. agtb. Geregte dezer Stede heeft geconfesseeert en
beleden dat hij omtrent 2 Jaren geleden in geselschap van Cornelis Nates de
knegt van Sijmen Bronkhorst en nog seeckere persoon die hij seijde hem onbekent
te sijn van de plaats en werf ........(korte samenvatting).....
gebragt te werden ter plaatse waar men alhier gewoon is
publicque Criminele Justitie te doen; omme aldaar voor de Scherpregter met
roeden gegeselt en voorts met deser Stadswapen gebrandteekent te werden, banne
hem voorts voor de tijdt van 20 Jaren eerstcomende uijt de Lande van Holand,
Zeeland en Westvriesland, zonder inmiddels daar weder in te mogen komen, op
poene van swardere straffe conde.......
hem wijders in de Costen en Miss van Justitie
actum de 3 September 1718
* In het tweede gedeelte staat Nates
_________________________________
Lambert Rijcksz Lustigh schreef het volgende over deze
zaak:
Op Donderdag den 4 augustus 1718 doen wiert Dirck Jansen
Spilt out omtrent 31 Jaren, en noch jonghman, en hier wonagtigh sijnde door
onse schout L. Keelwigh, geassisteerd met onse dienaar Joost Vree: bij 't heck
van Goossen Reijrz soo hij stont en dijckte geapprehendeert (gegrepen), ende
gebonden als een dief tot onse schouten gebragt, ende quam daar voort Gerardus
Ganseb, genaamt Tingnagel Schout van Naarden, de welcke hem gevangen in
presentie van twee onser schepenen afvraagde, of hij de vier huijden uijt de
ton bij Gerrit Koeminnen niet hadde gestoelen en tot Baarn verkogt etc.; waar
op hij seijde ja, ende of hij niet een groot bleeck kleeren tot Schravelasnt
gestoelen hadde, en wat daar van wederom hadde gebragt etc.; waar op hij seijde, j, ende of hij niet
omtrent den bergh in 't Heeren huijs van Hinlopen veel goedt gestoelen hadde,
en door een swaar dreijgement van te vangen, het selve niet hadde weten
stilletjes te laten weerom brengen, ende na dat hij dese drie diefstallen hadde
bekent, soo wiert hij met twee dienders bij hem op de wagen van Gerrit Hendr.
Boom op den stadt huijse tot Naarden in de gijselkamer gevangen gebragt, ende
na dat hij daar omtrent een weeck hadde ingeseten, en niet meer woude klappen,
doen wiert hij aldaar in Jan Duijmen gat geset ende terwijl hij daar in sat
liep onse schout geweldigh bij dese of gene om hem te laten verswaren, ende
wiert door eenen Gerrit Duijm van Blaricum, en van een ketelbouter van Eemnes
merckelijk beswaart, ende nadien hij noch eenige dieverijen meer hadde beleden,
soo in Waterlant met het steelen van een bleeck kleeren, en een vaatrje haringh
uijt een man sijn schuijt gestoelen, ende alhier tweemaal appelen en peeren
uijt de tuijn van Jacob Brantz gestoelen, soo wiert hij na drie weecken geseten
te hebben in Jan Duijmengat daar uijt gelaten en in de voorz. gijselkamer
geset, ende nadien sijn nabestaande vrienden noch wat bij schepenen voor hem spraken,
soo wiert sijn vonnis bij schepenen van Naarden genadelijk op 31 augustus 1718
te boeck geset. Ende nadien alle ordinantiën bij de schout van Naarden gestelt
en gereguleert was, om den voorz. gevangenen te Exicuteren.
Soo is, op Donderdag den 8 september den voorz. gevangene
publijck in den stadhuijse voor de gespanne vierschaar sijn belijdenis en
sententie in 't aanhoren van een menigte toehoorders, hem voorgelezen welcke
ontrent aldus luijt:
Hoe hij ontrent 31 Jaren out was, ende hoe hij alle de voormelde
dieverijen hadde gedaan etc.; ende hoe hierom publijck op 't schavot moest
worden gegeeselt en gebrantmerckt, ende wiert daar en boeven voor de tijt van
20 Jaren uijt de lande van Hollant en Westvrielant gebannen.
Ende is daarop, soo aenstonts door de Beul sijn knegt van
Haarlem op het schavot ontrent 40 slagen gegeeselt en lkigt gebrantmerckt, ende
los gemaakt sijnde en een weinigh binnen den stadthuijse geweest sijnde wiert
op het stadthuijs klockegeluijt, ende hier op wiert hij door Jan Boelhouwer
stadtsdienaar van Naareden ter stadspoorten uijtgeleijt.
________________________________________________________________________
CRIMINELE ROL 3043. 11.01.1719 - 21.03.1724 fiche 134
11.01.1719
De Heer Gerard Ganseb Genaamt Tengnagel,
Schout der Stad Naarden en Stedehouder
van Goyland eijssr in Cas ter eenre
op ende
jegens
Gerbrand Jansz Hogenbirk woonende tot Huijzen
Naghtglas en Thierens als Procur
van de eijsser
Zeggen dat de gedaagde sig niet en heeft ontsien op den
22 december laasleden de Personen van Claas de Swart, en Cornelis Ploos van
Amstel, met wie hij benevens Anthonij Killewig te paert van Blaricum na Huysen
quam rijden, met een bloot mes in de hant te aggresseren, zonder dat zij, nog
ook deze voorn Killewig hem daer toe t'sij met woorden oft werken enige redenen
of aanleiding gaven: Dreijgende met veele verwoesheijt hen te snijden, zodanig
dat Claas de Swart door schrik en alteratie van sijn paert gevallen, en
Cornelis Ploos van Amstel daar mede is afgeraakt, waar op de mede van het sijne
is afgesprongen, en den voorn. Ploos van Amstel, die sig op de vlugt hadde
begeven, met hetselve bloot mes vervolgt, en hem een steek of snede in sijn rok
gegeven heeft, dat de gede eijndelijk den zelven Ploos van Amstel
verlatende, sich heeft gekeert tot Antony Killewig, seggende tegens hem met
grote verwoetheijt, nu sal het in voor de Duyvel gelden, steeckende daer op met
zijn mes verscheijdene malen naar hen Killewig, dewelke sig eijndelijk mede
door de vlugt van des gedaagdes violente en dangereuze aggressie heeft
gesolveert.
Alle t'welcke sijnde saken die in het lant van justitie
en politie niet kunnen werden getollereert, maer andere ....... behoren te
werden gestraft
Soo (verhinderen ?) de voorn. proc. sulx name als boven,
omme de gaande andere redenen (des nast?) nader te allegeren, datte gede. bij
vonnisse van dese Agtb. gereghte, soodanigh sal werden (getrandeert?) als Ed.
Aghtb. naer ....... saken sullen oordelen ter behoren, mitsgaders jude tot
..... deser processe
De gede. versogt copie
Nagtglas
[opmerking : vanaf 'Alle t'welcke sijnde' is geschreven
met onduidelijke en praktisch onleesbare hanepoten, waarschijnlijk door
Thierens.]
[Cors Dirksz Ploos + 01.01.1756 ... f 6.-]
____________________________________________________________________
CRIMINELE ROL 3043 fiche 134
15.01.1720 s'Heren Regt gehouden 15 January 1720
Adriaantje Hendriks van Bommel &
seecker vrouwspersoon genaamt Floria en laastelijk
Magdalone gedetineert op de Stadhuyse alhier
[Adriaantje heeft 31.12.1719 in Blaricum geprobeerd
'Diverije' te plegen samen met Floria) in de huyzinge van de wed. Jan
Gerritsz ... naar alvorens seeker
venster van 't selve door de voorn. Moutjes vrouw was opengebroken en daar door
in de gen. huysinge geklommen .... uijt seekere kas aldaar staande en die mede
opengebroken is geworden te helpen steelen, een gouden ring, twee goude
strikken, twee silvere knopen, en laastelijk enig gelt, dat wijders de voorn.
Adriaantje Hendriks van Bommel haar mede
niet en hadde ontzien omme ten tijde der voorz. gepleegde diverije te staan op
de wagt en niettegenstaand het placaat van de
fouvrain binnen desen Lande te
komen en haar aldaar enige tijd te onthouden ........
Wijders dat Adriaantje Hendriks van Bommel en Magdalone
ter Sake voorz mede sullen werden gecondeneert omme publique te werden
gegegeeselt, met deses Stadswapen gebranttekent en voorts voor altoos te werden
gebannen uijt de Lande van Holland en Westvrieslant
[opmerking: De naam Magdalone wel duidelijk gelezen, maar
moet dit niet zijn Magdalene???]
[impost op begraven Blaricum: 26.11.1717 Jan Gerritz de
Ouden f 3.-, mogelijk is deze Jan
Gerritsz die op 29.11.1696 en 30.11.1696 trouwde met Matje Breghters. Hoewel er
meer Jan Gerritsz waren die trouwden 27.05.1674, 21.05.1683 en 12.05.1689.]
[Jan Gerritsz van Oosten trouwde 20.06.1688 met Cuijntje
Gerrits.
In het gaderboek uit 1708 staat Jan gerritsz van Oosten op fol. 82 en
dezelfde staat ook in het gaderboek 1719 op fol. 54.(overleden personen bleven
vaak in het gaderboek onder hun eigen naam staan)
Jan Gerritsz van Oosten staat verder in: Erfgooierslijst
1708; Huizenkohier verp.nr. 89 af Gerrit
van Oosten ; OR Blar. 3253.107; 1714.12.10 huis; 3253.108; 1714.12.10]
___________________________________________________________________________
17.04.1720
CRIMINELE ROL 3043
09.10.1720
S'Heren Regt gehouden den 9 october 1720
Thierens als Proc. van de Heer officier Tengnagel r.o.
eijss. in Cas Crimineel op ende jegens Jan Gerritz Bakker alias Jan Goossenz
gede
in Cas bij Edictie in Cas Crimineel versogte smits de non
compartie van de voorn gede het eerste deft en voor t'profijt van
dien stek van de exceptie declinatoir en een tweede citatie bij edictie
Schepenen fiat
S'Heren Regt gehouden de 30 october 1720
Thierens als Proc. van de Heer officier Tengnagel r.o.
eijssr in Cas Crimineel op en jegens Jan Gerritz Bakker alias Jan Goossensz gede
bij edictie en het voorn Cas, versogte de non Compartie
van de voorn gede het 2e deft voor t'profijt van dis
verstek van de exceptie dilatoir en een derde citatie bij edictie
Schepenen fiat
S'Heren Regt gehouden de 20 november 1720
Thierens als Proc van den Heer officier Tengnagel r.o.
eijssr in Cas Crimineel, op ende jegens Jan Gerritz Bakker alias Jan Goossensz
gede
bij edictie in het voorn Cas, versogte smits de non
Compartie van de voorn gede de 3e deft en door t'profijt
van dis verstek van de exceptie peremptoir en voorts een vierde Citatie bij
Edictie ex super abundante
Alsoo Goossen Sloot oud omtrent 36 a 37 Jaren geboortig
binnen dese Stad buijten pijn en banden van ijzer dezen Ed. Agtb. Geregte heeft
geconfesseert en beleden, dat hij omtrent vier Jaren geleden sig niet en hadde
ontsien omme sig op het Santpat buijten de Amsterdamse Poort naakt te
ontkleden, en in dier voege op de voorn. publicque weg de vrouwsperzonen dar
passerende agter na te lopen.
Dat hij gedetineerde vervolgens door Heren Burgemeesteren
deser Stede gelast sijnde dese Stad en Juresdictie van dies te verlaten, hij
gedetineerde in tegendeel sig zedert een geruijme tijd tegen het voorn verbod
sig daar weder binnen heeft begeven om welke saken de Heer Gerardus Ganseb
Genaamd Tengnagel Schout der Stad Naarden en Stedehouder van Goylant,
hoofdofficier tegens de voorn. gedetineerde in cas crimineel eijsch doende
geconcldt heeft dat de selve gedetineerde ter voorn sake bij vonisse van
dese Ed. Agtb Geregte soude werden gecondemineert omme op het pleijn van het
Stadhuijs met roede te werden gegeeselt, en voorts voor altoos uijt dese Stad
en Juresdictie van dis te werden gebannen, mitsgaders gecondemineert te werden
in Costen en Missen van Justitie
Soo ist dat Schepenen der Stad Naarden gehoort hebbende
de voorn Criminele Eijsch, voorst gelet hebbende op de Confessie bij de
gedetineerde gedaan, doende regt, uijt de name ende van wegen de hoge
overigheijt de Heeren Staten van Holland en westvriesland, de voorn gevangene
hebben ge....., gelijk..... gebannen, gelijk hij gebannen wert bij deze voor
altoos uijt Naarden en Goijlant sonder oijt daar weder binnen te komen op poene
van swaarder straffe, condemineren hem voorst in de Costen en miss van justitie,
actum geprouvineert en ge- excuteert den 30 october 1720
Wij onderget Schepenen der Stad Naarden verklaren dat bij
de voorn gevangene geen minste goederen gevonden zijn, waar uijt de costen en
miss van justitier soude kunnen werden betaalt. actum en bij ons onders. te
dagen als boven
Albartus de Jongh
Elbert
Klaasz
___________________________________________________________________________ CRIMINELE ROL
3043
06.10.1722
Jannetje Claas Proel tussen 13 en 14 jaar uit Laren
in een kopje een koolvuur van de haart van haar vader
Claas Jansz Proel hadde genomen en t'selve gelegt onder een schelf stroo groot
omtrent 300 bossen staande omtrent 1 a 2 voeten ten Zuyden het huijs alwaar
haar vader en moeder in was wonende, dat daar kort daar als de voorn
schelfstroo beginnen te smeulen en enigsints van brand te geraken gelukkig is
geblust geworden.
Dat sij gedetineerde vervolgens siende dat haar
onnatuurlijk voornemen was mislukt te selvigen dage des namiddags tusschen drie
en vier uijren (als wanneer haar gedetineerdes moeder bij een van haar buren
was gegaan) weder heeft genomen enig vuur van de voorn haardstede en t'selve gelegt
onder een schelfstroo staande ten zuyden omtrent 5 a 6 voeten van het voorn
huijs alwaar de wint alsdoen op was aankomende waardoor dezelve mede in brand
is geraakt en geheel verteert geworden en door t'welke brand vervolgens de
bomen tegen de voorn schelfstroo gestaan hebben de voor een gedeelte als mede
de want van de voorn schuur en het riete dak aan brand is geraakt
....... dat sij
sulx hadde gedaan om seeckere Barber Pieters (die op Cragtige presentie ter
sake voorn op de Stadhuijze alhier enige tijd heeft gezeten) te beschuldigen
uijt nijdigheijt, en was het mogelijk gem. Barber Pieters te brengen in handen
van justitie.
Dat sij gedetineerde enige tijd geleden een doosje en
daar in 10 Duyten hadde genomen uijt het huijs van Lamb. Jansz tot Laren
toebehorende desselfs dogter.
..........
enz .... enz ....
sal werden gebragt ter plaatse daar men alhier gewoon is
publicque Criminele justitie te doen, en aldaar door scherpregter gebragt te
werden aan een paal daar toe opgerigt, vervolgens een weijnig gewurgt en alsdan
brandende stroo in haar aangesigt geblakert te werden totdat er de dood
opvolgt, en dat het dode lighaam vervolgens sal werden gezet op een rad buijten
deeze plaatse op den galgeberg
[Opmerking: Achter deze tekst met de strafeis staat
blijkbaar het vonnis of uitspraak]
de voornoemde Jannetje Claas Proel ter opgemelde sake
gebragt te werden ter plaatse daar men alhier gewoon is publicque Criminele
Justitie te doen omme aldaar wel strengelijk met roeden te werden gegeesselt
met een bos stroo hangende boven haar hooft, en vervolgens van daar met weder
te werden gebragt voor dat dezelve bos stroo in volkomen brand en vlammen sal
wesen gestelt, bannen haar voorts, voor altoos uijt de Lande van Holland en
Westvriesland, sonder oijt daar weder te mogen komen, op poene van swaarder
straffe
__________________________________________________________________________
Criminele Rol 3043
Na 6 oktober 1722
Geweld tegen Ebbe
Roeters wonende tot Blaricum. Uitgebreide teksten, sommige slecht leesbaar.
[Huizenkohier Blaricum:
Verponding nr. 66, Ebbe Roeters huurder, Jan Gijsbertsz Kors
eigenaar.][Impost op begraven; 17.10.1729 kind van Ebbe Roeten Pro Deo]
-------------------------------------------------------------------------
Na oktober 1722
Joods kerkhof te Muiden
---------------------------------------------------------------------------
24.02.1724
Veertien 'dode Jode lijken' ontroofd van hun 'dood
gewaad'.
________________________________________________________________________
Criminele Rol 3043, fiche 135: 21.03.1724 -
25.06.1727
Tekst voor 16 maart 1724
Jaar 1723. 'aan
het huys van eene Ebbe Roeters tot Blaricum enige moedwilligheden soude wesen
gepleegt, t'geen aan de sijde van de suppliantes kinderen niet altoos is
ontkent maar dat ook bij verklaringe van geloofwaardige getuygen voor dese
geregte mede gehoord en beedigt zelfs de onwaerheijt' .....
[Verpondingskohier Blaricum: Verpondingsnummer 66, Ebbe
Roeters huurder, Jan Gijsbertsz Kors eigenaar.]
06.04.1724
Cornelis Bortsz gede. heeft 9 maart 1724 's morgens om
half acht binnen Blaricum in het achterhuis van Gerrit Evertsz Snijder, bij wie
hij inwoonde 'den selve Gerrit Evertsz Snijder op een seer verradelijke en
moordadige wijze met een mes sodanig te quetsen en te grieven dat de voorn.
Gerrit Evertsz Snijder op de selve morgen seer kort daar aan is komen te
overlijden, mits welke de eiser r.o. eijsch doende concl. dat de voorn.
gevangene te dier sake bij vonisse van Ed. Agtb. sal werden gecon.... om (enz)
met de swaarde gestraft te werden datter dood na volgt,
met confiscatie van alle sijne goederen ofte anders
[Impost op begraven Blaricum:
11.03.1724 Gerrit Evertsz Pro Deo (vermoord door Cornelis Bortsz)
28.04.1724 Cornelis Bortsz Pro Deo (onthoofd te Naarden ?)
_________________________________________________________________________
Criminele Rol 3043
fiche 136 25.06.1727 - 01.03.1730
14.11.1727 Barent
Jansen heeft een paard gestolen van de Hofstede van mevr. Hinlopen 'een paard haade opgevangen'.
29.08.1727? Op 29 augustus 1727? 40 ruiten te Laren stuk
geslagen.
1727 Dirk van Goch 27 jaar georen te Hilversum , die op
19.02.1727 was verbannen.
[Dirk van Goch is de broer van een voorvader van Nel
Krijnen-van Gog]
05.01.1729 Anx Rijksz uit Bussum ... uit de stal van Teunis Schalk te halen
een paard van Cornelis Schalk.
14.09.1729 Getuigenverhoor van Jan Jansz Splint en Aart
Pietersz uit Bussum.
19.11.1727 Aart Gerritsz wegens medeplichtigheid in het
verdelen van geld van Hendrik ... (geen naam vermeld) en Jacob ... (geen naam
vermeld) van het paard van Matthijs Tiedeman was affgesneden
10.01.1728 Barent Jansz uyt Nikerk 28 jaar ... een paard
opgevangen bij Hinlopen ... wagen en paard toebehorende aan Doctor Clement tot
Hilversum
11.02.1728 Claas
Cornelis Schaapharder in Laren gepleegd .... Jan (Oostkerken of Ooskerk
onduidelijk) herbergier in de herberg 't Witte Paard alhier tot Naarden.
23.02.1728 Jan Helmich uyt Nikerk te ... Laren ... Jan
Helmich ... zijn degen uyt trekken .. dat de voorn. vrouwluy daarop de vlugt
nemende
[zie ook gedicht van Bredero over 'Vinkeveen' waar ook de
vrouwen wegvluchten bij een steekpartij]
10.07.1728; 14.07.1728; 21.07.1728; 08.09.1728 : Dirk van
Benthem
17.09.1728 Jan Helmich uyt Nikerk 20 jaar ... en
assistentie van de voorn Willem Pieters en seecker persoon genaamt Jan in
diverse reijsen uijt het bos van Cralo 302 geschilde eiken brandhout heeft
gestolen en naar Lare gebragt...
20.09.1728 Dirk van Goch omtrent 27 jaar
[een broer van een voorvader van Nel Krijnen-van Gog]
29.09.1728 Jacob
Tijmensz Roo, Geurt Hendriksz Appel en Jacob Jansz wonachtig in Blaricum
.... dat den Heer Francois Heshuysen Schout der Stad Naarden (enz) te
dagvaarden vermits de supplianten "seekere baldadigheden hebben gepleegd
aan de persoon van Coert (Velten?) en ook aan de schuur van Teunis Lamberts,
dat ofschoon de supplianten te volle (gepresuaeoost?) sijn
[huizenkohier Blaricum 1732: verp.nr. 6 en 97 Jacob
Tijmensz; verp. nr. 103 Jacob Tijmensz Backer. ]
[J.T. Roo en G.H. Appel niet gevonden bij BOEGEM]
05.01.1729 Anx Rijksz woond tot Bussum
20.09.1728 Dirk van Goch omtrent 27 jaar
[een broer van een voorvader van Nel Krijnen-van Gog]
Criminele Rol 3044
01.03.1730 - 08.06.1732 fiche 137
1730 Klaas Meeuwisz van 40 jaar uit Huizen "Dat tot
desselfs ontset heeft moete komen eenen Claas de Goijer ... dat
hij gevangene (Klaas Meeuwisz) op den 6 april sijn huysvrouw ...
10.07.1730: 10
July te Laren ... Jan Helmich
[uitgebreid verhaal over moord gepleegd door Jan Helmich
alias Jan van Heusden oud 22 jaar geboren te Heusden
1730 : Sodomie ... Goosse Ysaksz van Laren ... op diverse
tijden toeleg heeft gemaakt met diverse personen binnen Laren te plegen de
schandelijke en Godetergende sonde van sodomie .... maand mei 1728
[zeer uitgebreide akte]
28.11.1730 Elsje Beijers 30 jaar van Wesel ... woonde tot
Naarden ... baby geddod .... ze was 19
maart bevallen....
12.03.1731 Lambert de Rijk uit Hilversum
__________________________________________________________________________
Criminele Rol 3054 [deze data staan op een verkeerd
fiche]
zie ook:
SSAN008.01+3054a 16-02-1738 t/m 27-06-1738
21.11.1730 Seecker vrouwspersoon genaamt Elsje gewoont
hebbende binnen onse Stad van waar sij op gisteren de 20 deser gevlugt tot
amsterdam. Den selve dage gevat is, aan ons gedaan noijt te sullen duyden oot
prejudigee van enige ....
omtrent de voorn gevangene die beschuldigt wert alhier
haar jonggebore kind om t' leven gebragt te hebben, sonder competer willende
wij dat deese haer Ed. Agtb. sal strekken voor actie van non prejuditie - 21
november 1730
07.11.1732 Dirk Harmensz Ploos gedetineerde op den
Stadhuijse alhier voortaan nugteren, eerlijk en betamelijk te gedragen.
19.10.1732 Dirk Ploos uit Hilversum, dronken geweest -
dat hij ontrent de Put staand bij het huijs van Gijsbert Jan Roelen - met een
stok geslagen.
16.03.1733
10.12.1735 Jan Stam is gestoken in 'het dik van zijn bil
met een passer'
.... alsvorens
geopent en gevisiteert door Gerrit van der Veer en Abraham Reijnders,
Chirugijns tot Naarden, welke verklaren het voorz lighaam gewond te hebben
bevonden met een steek of ... twee handen breed beneden de samenvoeging van
het os femoris ....
___________________________________________________________________________
Criminele Rol 3044 fiche 138
09.07.1732 Lambert
Hage de Jonge
10.09.1732; 29.10.1732:
Jan Dirksz van de Vegt alias
Jan Duuk tot Hilversum
1732 Lamb. Lubbertsz tot Laren
29.10.1732 Lamb. Hage de jonge alias de Schaapherder
1732 Jan Perk tot Hilversum .. op last van de wed. van
Jan Bouwman ... in september 1732 "een vuijstslag of twee toe te
brengen".
07.11.1732 Dirk Ploos tot Hilversum ... hij is 19 maart
1732 dronken geweest
1732 Jan Dirksz van de Vegt alias Jan Duuk heeft manslag gepleegd op
Arnoldus Gerritsz Geenhoven
03.01.1733
10.01.1733 Willem Hogenbirk
10.01.1733 Pieter Gerritsz Blankert 16 jaar tot Naarden
heeft op Nieuwjaarsnacht met schieten aan de huysen van verscheijden
ingesetenen deser Stede heeft gepleegd
20.01.1733 Frans Duijf 16 jaar met een snaphane heeft
lopen schieten
03.03.1733 Meyert Geurtsz de Wit van Laren
18.03.1733 Dirk Noyel uit Naarden
1733 Op den 8e Mey 1733 ... nadat hij in de kolfbaan van Jacob
de Goijer tot s'Graveland gespeelt had met Harmen Post gewoont hebbende tot
Loosdregt ( Harmen Post doodgestoken
.... Hendrik van den Wijngaard ?)
[Deze akte en tekst gaat vele bladzijden door]
28.12.1733 "daarmede Gijsbert Hogenbirk ... de
eerste getuige segt; "voor een slok genever te halen .... lastig gevallen
door Gijsbert Hogenbirk en Jan (Dairdse?) Rosenberg
Criminele Rol 3044 fiche 139: 02.02.1734
- 14.12.1735
25.08.1734 Neeltje Pieters uit Blaricum
22.09.1734 Cornelis Willemsz Dekker, mede zijn mes heeft
getrokken.
13.10.1734 Neeltje Pieters
ten huijze van Jan Aalten Ruijter binnen Blaricum zijn
overleden twee kinderen van deselve Jan de Ruijter het eene 10 jaar, overleden zaterdagavond
tussen 8 en 9 uur den 3 july laastleden,
de andere van 11 jaar op 7 july
(oorzaak vermoord door vergeven) (onderzoek uitvoerig,
o.a. slokdarm, maag enz
"Dat tusschen Jan Aalten Ruijter en sijn nu derde
huysvrou Neeltje Pieters bovoren wed. van Willem Pieters Otte op den eerste
july laastleden hoge woorden zijn geweest over haar onordelijk gedrag"
[ZEER UITVOERIG t/m 10.11.1734]
10.11.1734 Claas Wijgersz uit Blaricum, vader en voogd
over minderjarige zoon Rutger Claasz - 9 weken geleden met Claas Tijmensz
handgemeen geraakt in Blaricum - messentrekkerij
[Claas Wijgersz getr. 01.01.1711 met Marritje Tijmes
(Vos), impost op begraven Blaricum 07.04.1755 Claas Wijgertsz f 3.- van Huysen.
Impost op begraven Blaricum: 26.05.1763 Rut Claasz
Criminele Rol 3044, fiche 139: 10.11.1734
Scheepenen der Stad Naarden gesien en geexamineerd
hebbende het interdit ten laste van Neeltje Pieters laast gewoond hebbende tot Blaricum
gede in Persoon in Cas crimineel mede aangaande dat bij acte van schouwinge van
dato 1734, is gebleeken dat ten huyse van Jan Aalten Ruyter binnen Blaricum
sijn overleeden twee kinderen van deselve Jan de Ruyter het ene oud tien Jaren
overleeden op Zaterdagavond tusschen 8 en 9 uren den 3 july laastleeden en het
andere omtrent elff Jaren oudt overleeden op den 7 july daar aanvolgende ten
oorsake soo als doen vermoord wierd dat deselve sijn vergeeven welke beijde
lighaamen ten overstaan van den Schout en
twee scheepenen hebbende tot adjunct den secretaris der Stad Naarden,
door chirurgijns geopent en gevisiteerd en beijde de Lighamen off ingewanden
sijn bevondenge infecteert assenicum off rottekruyt aan in de volgende
partijen, als eerst in de slokdarm, in het diaphugma, voorts in het potalage
imformist, het .... tum off net weijders aan en in de maag, en verders in het
gansche gedaante, en dat mede uyt de verklaring bij den gemelde Jan aalten de
Ruyter ten selve dage worde gem. .... schout en scheepenen onder Eede gedaan
blijkt, dat tusschen deselve Jan Aaalten de Ruyter en sijne huysvrouw de voorn.
Neeltje Pieters bevorens wede van Willem Ppietersz Otte den 1 july laastleeden
hooge woorden sijn geweest over haar onordelijk gedrag, dat dan jongste van
deselve twee voorkinderen den 3 july daaraan volgende des avonds sonder ... gevoorgaande siekte sijnde overleeden,
hij Jan Aalten Ruyter op het ontstaan gerugt dat het selve kind sijn
natuurlijke dood niet was gestorven, des sondags nademiddag int bijwesen van
sijn gemelde vrou het onder van sijne
ge... twee voorkinderen genaamt Claas
heeft aangesproken en gevraagt off hij sijn jongste broertje ook iets
qualts hadde gegeeten off gedronken, dat deselve sijn oudste Zoontje daar op
heeft geantwoort dat hij en sijn joingste broertje
daags te vooren thee hadde gekreegen van haar stiefmoeder
de voorn. Neeltje Pieters, in welke thee door gem. Neeltje Pieters was gedaan
eenig wit goet, het welke de voorn. Neeltje Pieters hadde gesegt goed te wesen
voor de koorts, voegende het selve kint daar nog bij dat hij maar twee kopjes
van die thee hadde gedronken en dog dat sijn broertje meer hadde gekregen als
hij, dat gemelde sijn stiefmoeder Neeltje Pieters sijn voorn. jongste broertje
ten dien tijd een wijnig boter gemengt met van dat witte goed hadde doen inneemen
en aan deselve daar neffens geaccomandeert van het niet uyt te spugen alsoo het
niet soude helpen, dog dat gem. Neeltje Pieters het verhaal van het voorn
oudste kindt hebbende aangehoord het selve ontkent en tegengesprooken heeft,
dat het voorz oudste soontje op zaterdag den 3 july nog gesond sijnde, op den 7
derselve maand july ook is comen te overleijden, dat hij Jan Aalten Ruyter
sondag den 4 july laastleeden uyt een eetenskasje ten sijnen huyse een potje
met melk heeft gekreegen hetwelk daar gestaan hadt van zaterdag te vooren,
welke melk hij warm gemaakt gedronken hebbende, en daar op na de Roomse kerk
gegaan sijnde, hij Jan Aalten Ruyter te vooren gesond sijnde daar op is seer
misselijk geworden, waar op hij sig uyt de voorz Roomse kerk heeft begeeven en
een soopje genoomen, hij thuys comende aan 't braaken en overgeven geraakt is,
dat hij niettegenstaande erger geworden sijnde 't zeedert die tijd bedlegerig
is geworden sijnde van de medici over hem gegaan hebbende gebleeken dat hij
rottekruyt off assenicum in sijn lijff hadde gekreegen.
dat de gemelde Neeltje Pieters soo ras tegens haar eenig
vermoeden vant selve fait wierde opgevat sig aanstonds of con..sia sellanis en
vant fait als overtuygt met de vlugt heeft gesalveert sodanig dat sij niet te
becomen is geweest wat moeyte ook desweegen is gedaan.
Waaromme tegens gede. in Persoon voormits haar
voortvlugtigheyt bij vier edictale citatien en niet wesewnde gecompareert is
telkens tegens haar verleent deft. met het proffijt van dien als na regten en voorts gedient sijnde van het interdit
mitsgaders van den Eychen cas crimineel door den Heer Frans Heshuysen Schout
der Stad Naarden en Stedehouder van Goijland uyt name van wegen den Wel Ed:
gestr. Heer Pieter Anthony de Huyberet heere van Cruyningen Rilland, Drost van
Muyden, Balliuw van Goyland @@@ (etc,etc, etc ?) op en jeegens en ten laste van
de voorn gede ten sake van het vergeeven van haar twee stiefzoonen, en het
geven van vergift aan haar man gedaan.
en op al het selve mitsgaders de beweijsen en verificatie
daar toe dienende gelet sijde en overwogen alle 't geene ten materie dienende
was. Soo ist dat Scheepenen der Stad Naarden regt doende uyt name en van wegen
de Hoge overigheijt de Heeren Staten van Holland ende Westvriesland den voorn.
Neeltje Pieters ter sake voorz bij desen vertooken van alle exceptie
declinaties dilatoir en percomptoir mitsgaders van alle wee aan regte die sij gede gecompareert hebbende soude
hebben ... dren en proponceren en bannen
haar ten eeuwige dage uyt den lande van Holland, Zeeland, Westvriesland en
Uytregt sonder ooyt daar weder inte mogen komen op parie van gstraft te worden
soo als na ofigantie van sake bevonden sal worden te behooren.
Condemeeren haar verder in de costen en mise van justitie
mitsgaders in de costen van een processe aldus gedaan den 13 october 1734 en
geprominteerd den 10 November 1734.
Wij ondergeschreeven Scheepenen der Stadt Naarden
verklaaren dat wegens de voorn de
Neeltje Pieters geene goederen gevonden sijn waar uyt eenige costen en missen
van justitie soude cunnen worden betaaldt
Actum Naarden den 10 November 1734
Jan Knaap Claas Nederberg
--------------------------------------------------------------------------
[Impost op begraven Blaricum:
01.07.1734 twee kinderen van Jan Aelten Ruijter Pro Deo
04.11.1735 Neeltje Pieters Pro Deo]
(nazien of Neeltje Pieters ter dood is veroordeeld)
[huizenkohier Blaricum 1732 verp. nr. 2 : Jan Aalten
Ruijter huurder, Willem Dircsz Coppen]
_________________________________________________________________________
Criminele Rol
Na 17 augustus 1735
Mijns Roelen uit Laren als vader van Jan Mijnz Calis aan
het vechten is geraakt met Willem Hollebol
___________________________________________________________________________
Criminele Rol
Na 22.12.1734
Claas Wijgertsz vader en voogd over de minderjarige soon
Rutger Claasz -
9 weken geleden met Claas Tijmensz enige woorden en
questie tot Blaricum heeft gekregen - (dit leidde tot 'handgemeen'.)
[Claas Wijchersz gehuwd 01.01.1711 met Marritje Tijmens
(Vos)]
[huizenkohier Blaricum 1732 verp. nr. 16 en 17 : Claas Wijgertsz]
__________________________________________________________________________
Criminele Rol
December 1735
Jacob Hooft uit Laren - diefstal van een koe.
(er komen in de Criminele Rol
meer diefstallen
voor van koeien, en één ervan werd zelfs geslacht)
Criminele Rol 3045 fiche 140 : ca. 1736 ...... -
ca. 08.01.1739
Criminele Rol 3045 fiche 141: 08.01.1739 -
27.10.1742
Jacob Hendriksz Hoofd 39 jaar, geboren tussen Weesp en
Muiden. Gewoond te Laren. Hij heeft een
koe gestolen.
26.09.1740 Jan Joosten Haan op de hoek van de Peperstraat
een groot aantal mensen slaande op een pan of ketel ..... melk voor een braspenning
Marten Groen verklaarde .........
__________________________
Criminele Rol 3045 fiche 142: 27.10.1742 -
21.09.1746
11.12.1742 Michiel van groeningen 25 jaar uit Naarden -
ruzie met zijn huisvrouw Neeltje Jans Siebel: 2 steken in 't oog ... enz... met
afsnijdingen van vaten en ligamenten ....
13.11.1743 Jan Hendriksz van Goch 18 jaar ... gevangen op
den Stadhuys , geboren in Hilversum ... met mes Jan Lifsing in zijn quit
(kuit?) geraakt ... voor 25 jaar verbannen uit Holland en Westvriesland.
03.08.1744 Cornelis van Goch, 28 jaar oud ... 2
diefstallen begaan ...
uit het koetshuis op Drakesteijn gestolen heeft
paardentuigen ... opgehangen ? ...
24.08.1744?
29.09.1745 met Hendrik Pampier is geweest op de brug bij
Evert Hemink te Naarden .... in de poort zijn gekomen ... op maandag 20
september te 9 uren ... De brug van Evert Hemink over de Trekvaart ....
(gevraagd wordt) Of hij de jager van de laatste schuijt niet in de Stad heeft
zien gaan (om 21 uur dus)
Contra Harmen Schrader met een groot aantal namen van
Laarders
20.04.1746 Manslag tegen Andries Pietersz tot Laren door
Gerrit van der plas tot Laren.
________________________
Criminele Rol fiche 143 : 21.09.1746 -
31.05.1751
Cors Cornelisz uit het Naardermeer voortvluchtig .... in
't huis van Grietje Jans huisvrouw van Johannes van der Waart te Naardermeer
... Haar langs de grond gesleept op haar rechterbeen getrapt zodat die brak.
30.08.1747 Wouter Gijsbrechtsz tot Laren
02.09.1747 Verkrachtingspoging met Matje Hendriks Vries
wed. van Aart Jansz Bagger, verdachte is Hendrik Willemsz alias Heyn Suijk oud
34 jaar te Huizen
Gijsbert Hoogenbirk gedaagde 34 jaar te Hilversum
... gestolen met een kruiwagen in het
Loosdregse bos 32 tackenbossen ..
verkocht aan een jood en aan een weever in Hilversum
12.08.1750 Jacobus Cos en Jan van Stokkum ... Jacob Corn.
Brouwer tot Laren .. glasen ingegooid bij Hendrik Wickerman op 10.08.1750
28.07.1750 was getekend Prince d'orange de Nassau
s'Gravehage 25 July 1750
Doorluchtige Hooggebore Vorst, genadige Heere
____________________________________
Criminele Rol fiche 144: 26.05.1751 -
04.08.1757
26.05.1751 Vergadering te Naarden. Clara Cohen gevangen
op het Stadhuis ... kopen van gestolen goederen.
29.11.1751 Stedehouder Mr. Mathias van Marken
11.01.1752 Een heijdin bedriegt een slagersvrouw in
Naarden.
29.05.1754 Jacob van Oostveen oud 40 jaar uit Naarden
heeft 29.05.1754 zijn huisvrouw Aletta Verheul heeft mishandeld
07.08.1754 Goossen Jan van Lochem, gedetineerde ... het huys van Quirijn van der Veer,
herbergier tot Laren ....
08.01.1755 Brief: Aan de Ed. Achtb. Heeren Scheepenen der
Stasd Naarden:
Claas Evert Staghouwer wonende tot Blaricum ... (brief is
gericht) tegen de Schout van Blaricum. Sig pretenslijk soude hebben schuldig
gemaakt in het plegen van eenige insolvente tegen den Schout van Blaricum
15.01.1755 Otto Jansz Calis te Laren ten huyze van teunis
Jacobsz van den Berg te Laren ... Hij heeft gezien dat 5 manspesonen ingebroken
hebben bij de Chirurgijn Alexander Reuvecamp welke alle getrouwt waren waarvan
4 Laarders van geboorte - 2 ervan Ruth Koopman 4? jaar en Daniel van Stokkum 43
jaar ... 2 personen aan het vechten.
__________________________________________________________________________
Resoluties van de vroedschap
OAN 31.1/376
INH Strafmaatregelen
tegen bedelaars buiten Naarden
DT 7 nov. 1713
TI sociale zorg; bedelaars
Col. 30 aug. 1990 GvB
Lijst van officianten
1718
Burg. Schriek, Boudewijn
Naghtglas,
Gerard
Pres. Burg. Heshuysen, Andries
Schout Ganseb, Genaamd Tengnagel
Schout idem: 1719 t/m 1724
(begraafboek gereformeerde kerk: Gerrard Ganseb begraven
25.08.1735)
-------------------------
Schepenrol 3022 dd
23.12.1716 - 20 sept. 1719
niets gevonden
NCRIM716.757
--------------------------------------------------------------------------------
